Ποιά είναι η δύναμη των επαγγελματικών τίτλων έναντι των ακαδημαϊκών;
Στις δεκαετίες του ’70 και του ’80 ένα πανεπιστημιακό πτυχίο ήταν αρκετό για μια σίγουρη δουλειά και μια εξασφαλισμένη καριέρα. Στις μέρες μας όμως η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Σήμερα η αγορά εργασίας έχει γίνει τρομερά απαιτητική. Οι σημερινές μεγάλες και πολυεθνικές επιχειρήσεις έχουν πολύ διαφορετικές ανάγκες.
Αναζητούν επαγγελματίες με:
(α) μεταπτυχιακή πρακτική μόρφωση πιστοποιημένη από παγκόσμια αναγνωρισμένα επαγγελματικά σώματα
(β) πιστοποιημένη επαγγελματική προϋπηρεσία, οι οποίοι είναι έτοιμοι να αναλάβουν άμεσα ανώτατες θέσεις ευθύνης, και
(γ) συνεχής αποδεδειγμένη επιμόρφωση. Ο συνδυασμός παγκόσμιων εξετάσεων με επαγγελματική προϋπηρεσία σχετική με το χώρο καθώς και την ανανέωση των γνώσεων φαίνεται να κάνει τη διαφορά και στην Ελλάδα.
Αν κάποιος είναι κάτοχος επαγγελματικού τίτλου, η προϋπηρεσία και οι παγκόσμιες εξετάσεις είναι δεδομένες. Ένας ορκωτός (ή «νόμιμος») ελεγκτής στην Ελλάδα, για παράδειγμα, θεωρείται «δυνατότερος» από έναν απλό κάτοχο μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στη λογιστική.
Η προϋπηρεσία του στο επάγγελμα είναι δεδομένη καθώς και το πρόγραμμα σπουδών του ανάλογου ινστιτούτου εκπαίδευσης. Αντίστοιχα, οι ορκωτοί ελεγκτές στη Μεγάλη Βρετανία ακολουθούν το ACCA ή το ACA (ICAEW), στην Αμερική το CPA (Certified Public Accountant) κ.λπ., τα οποία ανάλογα απαιτούν τα χρόνια στο επάγγελμα και τις εξετάσεις τους.
Ο λόγος για τον οποίο για παράδειγμα το ACCA έχει επικρατήσει παγκοσμίως είναι διότι το πρόγραμμά του από το 1997 βασίζεται στα Διεθνή Λογιστικά και Ελεγκτικά Πρότυπα τα οποία και έχουν ήδη επικρατήσει παγκοσμίως (στην Ελλάδα ήδη υιοθετούνται από το 2005, αρχικά από τις εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών εταιρείες) και από το 2012 ακολούθησαν και αρκετές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αν και η πρόσφατη οικονομική κρίση ανέβαλε τα σχέδια υιοθέτησης αρκετών εταιρειών. Τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (ΕΛΠ) που ήδη υιοθετούνται στην Ελλάδα βασίζονται πάνω στα IAS/IFRSs.
Ουσιαστικά, ο κάτοχος ενός τίτλου (π.χ.) ACCA ή ACA, ή CIMA πιστοποιεί ότι: έχει διαγωνιστεί / εξεταστεί παγκόσμια, έχει προϋπηρεσία σχετική, γνωρίζει τα Διεθνή Λογιστικά και Ελεγκτικά Πρότυπα και ξέρει πολύ καλά την Αγγλική γλώσσα. Επίσης, πιστοποιεί ότι ο κάτοχος του τίτλου έχει ανανεώσει τις γνώσεις του αφού απαιτείται (στα περισσότερα σώματα) επαναπιστοποίηση.
Αναγνωρίζονται οι Επαγγελματικοί Τίτλοι;
Η αναγνώριση των επαγγελματικών τίτλων είναι παγκόσμια αφού – βασικά – αναγνωρίζονται από την αγορά εργασίας. Οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες συμβούλων επιχειρήσεων εργοδοτούν αυτήν τη στιγμή τους περισσότερους φοιτητές και πιστοποιημένους στην Ελλάδα αλλά και επιχορηγούν τα παραπάνω προγράμματα (εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις).
Σχετικά προεδρικά διατάγματα ή directives από την ΕΕ έχουν υπογραφεί από το 2000 ( (ΠΔ 165/2000, και «Mutual Recognition Directive» (89/48/EEC) για τα προγράμματα που προέρχονται από επιμελιτήρια ή σώματα από χώρες της ΕΕ.
Το CFA έχει αναγνωριστεί από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και το Χρηματιστήριο Αθηνών και δίνει στους κατόχους του εξαίρεση από τις σχετικές εξετάσεις που γίνονται στη χώρα μας.
Το CIA αναγνωρίζεται από το Ινστιτούτο Εσωτερικών Ελεγκτών Ελλάδος το οποίο και διοργανώνει τις επίσημες εξετάσεις του CIA στη χώρα μας. Ανάλογη αναγνώριση έχει και τα CIMA, ICA, ICAEW, CIPP/E, SHRM, DMI και άλλα πολλά.
Παράδειγμα στον τομέα των Ορκωτών Λογιστών / Ελεγκτών: Joint Examination Scheme (JES) για το ACCA και το ACA
Το 2009 και το 2015 υπογράφτηκαν συμφωνίες με το ACCA και το ICAEW (Institute of Chartered Accountants of England & Wales) αντίστοιχα με το Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών προς την αμοιβαία αναγνώριση και ‘transferability’ των εκπαιδευτικών προγραμμάτων των σωμάτων.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα JES (Joint Examination Scheme), απόφοιτοι του ΙΕΣΟΕΛ μπορούν να αποκτήσουν το ACCA για παράδειγμα με 5 επιπλέον μαθήματα.
Παρομοίως, κάτοχοι του ACCA μπορούν να αποκτήσουν τον τίτλο του ΣΟΕΛ με 5 μαθήματα που σχετίζονται με τα Ελληνικά φορολογικά και νομικά. Για περισσότερα μπορείτε να επικοινωνήσετε με το ΣΟΕΛ www.soel.gr.
Η σχετική αναγνώριση υπάρχει στο νόμο ΥΠA ΑΡΙΘ. 3693:
Εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την Οδηγία 2006/43/ΕΚ περί υποχρεωτικών ελέγχων των ετήσιων και των ενοποιημένων λογαριασμών, για την τροποποίηση των Οδηγιών 78/660/ΕΟΚ και 83/349/ΕΟΚ του Συμβουλίου και για την κατάργηση της Οδηγίας 84/253/ΕΟΚ του Συμβουλίου και άλλες διατάξεις.
O βαθμός δυσκολίας τους
Όσον αφορά τη δυσκολία των προγραμμάτων αυτών, θα πρέπει να αναφερθεί ότι το ποσοστό επιτυχίας στις παγκόσμιες εξετάσεις είναι κάτω από 50% για τα ACCA, CIMA, ACA, CIA, CFA, SHRM.
Στην Ελλάδα, τα ποσοστά επιτυχίας είναι πολύ υψηλότερα διότι υπάρχει και η δυνατότητα εκπαίδευσης από ειδικευμένους εισηγητές, κάτι το οποίο δεν είναι εφικτό σε όλες τις χώρες του κόσμου.
Όσον αφορά τα «μαθήματα» του ACCA, ACA, SHRM, CIPP/E, ICA και του CIMA, τις «ενότητες» του CIA, και τα «επίπεδα» του CFA (δείτε τις αναλύσεις των προγραμμάτων παρακάτω), θα έλεγα ότι έχουν δυσκολία για έξι λόγους:
- Είναι πολύ πρακτικά. Πολλοί φοιτητές δεν έχουν ασχοληθεί πρακτικά με πολλά θέματα, αλλά θεωρητικά μέσω ενός ακαδημαϊκού πτυχίου.
- Είναι σε μία ξένη γλώσσα (αγγλική) με νέες ορολογίες που μάλλον δεν έχουν αντιμετωπιστεί ουσιαστικά. Σε κάποια προγράμματα οι ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής απαιτούν γρήγορη ανάλυση της κάθε ερώτησης και των επιλογών της (λίγα λεπτά συνήθως).
- Κάθε «μάθημα» ή «ενότητα» ή «επίπεδο» (ανάλογα με το πρόγραμμα) ισοδυναμεί με την ύλη περίπου δύο-τεσσάρων ακαδημαϊκών μαθημάτων. Κάποια μαθήματα απαιτούν 80-90 ώρες παρακολούθησης για να καλυφθεί η ύλη, ενώ άλλα απαιτούν 60 ώρες.
- Οι μαθητές ΔΕΝ γνωρίζουν τους εξεταστές τους, ούτε ονομαστικά σε κάποια επαγγελματικά προγράμματα και μάλιστα δεν γνωρίζουν σε κάποιες περιπτώσεις (όπως το CFA και το SHRM) το βαθμό – βάση για να περάσουν.
- Οι παγκόσμιες εξετάσεις είναι ο μοναδικός τρόπος βαθμολόγησης (δεν υπάρχουν εργασίες σε πολλά επαγγελματικά προγράμματα). Έτσι, δεν υπάρχουν μέσοι όροι στο πρόγραμμα όπως θα υπήρχαν σε ένα ακαδημαϊκό πτυχίο κ.λπ. Όποιος κοπεί πρέπει να επανεξεταστεί.
- Υψηλά όρια επιτυχίας (ή άγνωστα). Στο ACCA (βρετανικό σύστημα) το όριο είναι 50% στο CIA είναι 75%, και στο CFA και το SHRM τo όριο δεν γίνεται γνωστό.
Συνοψίζοντας, τα πλεονεκτήματα επαγγελματικών τίτλων σπουδών
- Διεθνής αναγνώριση
- Εναρμόνιση στα διεθνή πρότυπα
- Δυνατότητα διαφοροποίησης στην αγορά εργασίας
- Πρακτικά στην εφαρμογή
- Υψηλή ειδίκευση
- Συνεχής ενημέρωση / ενασχόληση*
Σε ποιους απευθύνονται
Το ACCA και το ACA απευθύνεται σε στελέχη και φοιτητές που ενδιαφέρονται για τα λογιστικά / χρηματοοικονομικά, το CIMA για άτομα που ενδιαφέρονται για την διοικητική λογιστική, το CIA τον εσωτερικό έλεγχο, το SHRM στα στελέχη που θέλουν να ασχοληθούν με τη διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού, το CFA στα τραπεζικά και χρηματοοικονομικά στελέχη ενώ το ICA και το CIPP σε στελέχη στον τομέα της συμμόρφωσης ρίσκου και Data Privacy.
Βέβαια, τα προγράμματα περιέχουν και μαθήματα Στρατηγικής, Ελεγκτικής, Δεοντολογίας κ.λπ. Τα ACCA, CIMA και CIA απευθύνονται σε άτομα που ενδιαφέρονται για μια καριέρα στην οικονομική διεύθυνση μιας εταιρίας, στον έλεγχο μιας επιχείρησης, στην οικονομική ανάλυση, στην ανάλυση χρηματοοικονομικών καταστάσεων κ.λπ.
Το CFA απευθύνεται στον άνθρωπο που τον ενδιαφέρει μια καριέρα στον τραπεζικό / επενδυτικό / χρηματιστηριακό χώρο, ενώ το CIA απευθύνεται στον άνθρωπο που τον ενδιαφέρει μια καριέρα στον εσωτερικό έλεγχο και στη διαχείριση κινδύνων για μία εταιρία. Το CISA σε έλεγχο πληροφοριακών συστημάτων, το SHRM σε άτομα που εργάχζονται στη διοίκηση ανθρωπίνων πόρων, ενώ το PMP σε οποιοδήποτε τομέα απαιτούνται Projects (δηλαδή σχεδόν παντού).
Πού βρίσκουν δουλειά οι κάτοχοι; Τράπεζες, χρηματιστηριακά γραφεία, πολυεθνικές εταιρίες, συμβουλευτικές εταιρίες, ελεγκτικές εταιρίες, ναυτιλιακά γραφεία, κρατικές υπηρεσίες κ.λπ. παγκοσμίως. Σε χώρες όπως η Αγγλία ή η Αμερική, μόνον οι κάτοχοι επαγγελματικού τίτλου έχουν το δικαίωμα να γίνουν διευθυντές μέτοχοι / εταίροι / Partners σε μεγάλα συμβουλευτικά γραφεία.
Τι γίνεται στην Ελλάδα σήμερα;
Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα υπάρχουν λίγο περισσότεροι από 2500 κάτοχοι επαγγελματικού τίτλου (συνολικά, όπως ACCA, ACA, CIA, CIMA, DipIFR, SHRM, CIPP, ICA και CFA), που σημαίνει ότι οι ανάγκες των εταιριών δεν μπορούν να καλυφθούν εύκολα, ιδίως στους κλάδους οικονομικής διεύθυνσης, ελεγκτικής και υψηλών τραπεζικών στελεχών.
Πάνω από 50 εταιρίες επιχορηγούν προγράμματα στελεχών τους στην Ελλάδα και ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί.
Ποια είναι η διάρκεια των προγραμμάτων;
Τα επαγγελματικά προγράμματα σπουδών δεν έχουν συγκεκριμένη διάρκεια, αφού εξαρτάται από πιθανές απαλλαγές μαθημάτων αλλά και το πόσο ‘γρήγορα’ μπορεί κανείς να ολοκληρώσει το πρόγραμμα.
Για παράδειγμα, το ACCA αναγνωρίζει τους ακαδημαϊκούς τίτλους σπουδών και τα στελέχη που έχουν αποκτήσει κάποιο παρεμφερές πτυχίο πανεπιστημίου και έτσι δεν χρειάζεται να διαγωνιστούν σε όλες τις εξετάσεις του προγράμματος. Οι κάτοχοι, για παράδειγμα, πτυχίων Οργάνωσης / Διοίκησης Επιχειρήσεων, Λογιστικής (ΑΣΟΕΕ / ΤΕΙ / ξένα πανεπιστήμια – κολέγια UK, USA, Deree) έχουν δικαίωμα εξαίρεσης από τρία-πέντε μαθήματα (από το σύνολο των 14).
Επίσης, σε εκείνους δε που δεν έχουν ακαδημαϊκό πτυχίο δίδεται η δυνατότητα παράλληλης απόκτησης Bachelor of Science (BSc) του Oxford Brookes University με τη ολοκλήρωση εννέα συγκεκριμένων μαθημάτων του ACCA και την εκπόνηση διατριβής φυσικά.
Το CFA έχει 3 επίπεδα σπουδών (ένα ανά έτος) και δεν δίνει απαλλαγές μαθημάτων άρα το minimum είναι 3 χρόνια. Το CIA δεν δίνει απαλλαγές (εκτός αν ο υποψήφιος έχει αποκτήσει άλλον επαγγελματικό τίτλο) και έχει 4 parts (1 – 2 το εξάμηνο συνήθως) άρα περίπου 1,5 χρόνια.
Έτσι, ένας μέσος όρος διάρκειας:
Για τα ACCA & ACA*:
Οι κάτοχοι ακαδημαϊκών τίτλων σπουδών σχετικών με τη Λογιστική / Διοίκηση κ.λπ.: Περίπου δύο χρόνια. Οι μη κάτοχοι ακαδημαϊκών ή σχετικών τίτλων: τρία-3.5 χρόνια.
Για το CFA*:
Το λιγότερο τρία-πέντε χρόνια (μετά φυσικά από τον απαραίτητο ακαδημαϊκό τίτλο σπουδών).
Για το CIA*:
Το λιγότερο ένα χρόνο (μετά φυσικά από τον απαραίτητο ακαδημαϊκό τίτλο σπουδών).
Για το CISA:
Το λιγότερο ένα εξάμηνο μετά φυσικά από τον απαραίτητο ακαδημαϊκό τίτλο σπουδών σε οποιοδήποτε χώρο & προϋπηρεσία σε σχετικό χώρο.
Για το PMP:
Το λιγότερο ένα εξάμηνο μετά φυσικά από τον απαραίτητο ακαδημαϊκό τίτλο σπουδών σε οποιοδήποτε χώρο & προϋπηρεσία σε σχετικό χώρο (Project Management hours of experience).
Για το DipIFR του ACCA:
Το λιγότερο έξι μήνες. Είναι αρκετά ειδικευμένος τίτλος ο οποίος ασχολείται αποκλειστικά με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα.
Για το SHRM:
Το λιγότερο ένα εξάμηνο μετά φυσικά από τον απαραίτητο ακαδημαϊκό τίτλο σπουδών σε οποιοδήποτε χώρο & προϋπηρεσία σε σχετικό χώρο.
Για το ICA
Το λιγότερο ένα οχτάμηνο για τα Διπλώματα (Diplomas) και 5 μήνες για τα Certificates μετά φυσικά από τον απαραίτητο ακαδημαϊκό τίτλο σπουδών σε οποιοδήποτε χώρο & προϋπηρεσία σε σχετικό χώρο.
Για το CIPP/E
Το λιγότερο ένα τρίμηνο μετά φυσικά από τον απαραίτητο ακαδημαϊκό τίτλο σπουδών σε οποιοδήποτε χώρο & προϋπηρεσία σε σχετικό χώρο.
* Υπάρχουν πάντα και οι εξαιρέσεις στον κανόνα όπου κάποιοι υποψήφιοι τελειώνουν νωρίτερα ή αργότερα από το μέσο όρο.
Το θέμα της προϋπηρεσίας στους επαγγελματικούς τίτλους
Για να πιστοποιηθεί κανείς πρέπει να εργαστεί για όσο διάστημα ορίζει ο οργανισμός (συνήθως δυο-τρία χρόνια, ανάλογα με τον τίτλο).
Η προϋπηρεσία σε όλους τους τίτλους μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε πριν, είτε μετά, είτε κατά τη διάρκεια των σπουδών, και δεν είναι απαραίτητο να είναι σε κάποιο συγκεκριμένο τομέα, αλλά σε παρεμφερή.
Φυσικά, στην περίπτωση του ACCA και του ACA όπου κάποιοι κάτοχοι θέλουν να γίνουν ορκωτοί ελεγκτές, θα πρέπει μετά την ολοκλήρωση του πτυχίου ACCA να εργαστούν στο επάγγελμα του ελεγκτή για διάστημα δύο ετών σε αναγνωρισμένο φορέα / εταιρεία και να εκπληρώσουν τις προϋποθέσεις του ΣΟΕΛ.
