Θα γίνετε καλύτεροι από εμάς.
Πρέπει καταρχάς να σας εξομολογηθώ ότι από μικρό παιδί αντιπαθούσα τις συμβουλές. Συνήθως αυτές παρέχονταν στο πλαίσιο ενός οικογενειακού τραπεζιού, όπου ένας μεσήλικας ή υπερήλικας συγγενής προσέγγιζε εμάς τα παιδιά με την κλασική ατάκα «Εγώ θα κάτσω με τη νεολαία». Χωρίς φυσικά να περιμένει έγκριση από εμάς τους μικρούς, καθόταν στο τραπέζι και – αφού προσπαθούσε να σπάσει τον πάγο με ερωτήσεις του τύπου «έχετε κανένα ωραίο κοριτσάκι στην τάξη σας;» – ξεκινούσε ένα χείμαρρο από αμφίβολης χρησιμότητας και αποτελεσματικότητας συμβουλές, κυρίως επαγγελματικού, ηθικού και ερωτικού περιεχομένου.
Δεν είναι λοιπόν περίεργο που μέχρι και σήμερα αντιπαθώ τις συμβουλές, όπως πιθανότατα τις αντιπαθείτε κι εσείς. Γιαυτό θα προσπαθήσω στο μικρό αυτό άρθρο αντί για συμβουλές επαγγελματικής κατεύθυνσης και αποκατάστασης, να σας παραθέσω μερικές σκέψεις και ιδέες από τη μέχρι σήμερα διαδρομή μου, οι οποίες μπορεί να σας φανούν χρήσιμες ή άχρηστες, αστείες ή φαιδρές, τις οποίες όμως πιστεύω ακράδαντα ότι αν κάποιος μου τις είχε αποκαλύψει όταν ήμουν 16 ή 20 χρονών, θα είχα γλιτώσει πολύ κόπο, άγχος και άδικη ταλαιπωρία.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από τα βασικά:
Περί συμβουλών
- Κάθε συμβουλή είναι υποκειμενική, αντανακλά δηλαδή την άποψη του συμβουλάτορα, γιαυτό καλό θα είναι να την αντιμετωπίζουμε με δυσπιστία. Αντικειμενικές συνταγές επιτυχίας δεν υφίστανται, αν υπήρχαν κάποιος θα τις είχε καταγράψει, θα τις είχε αναπτύξει σε ένα βιβλίο ή ένα app και όλα τα προβλήματά μας θα είχαν λυθεί. Μια λύση ή συμβουλή μπορεί για κάποιον να είναι σωτήρια, για κάποιον άλλον καταστροφική.
Ιδέα: Φέρτε κάθε συμβουλή στα μέτρα σας, εντάξτε την στις δικές σας επιθυμίες και ιδιαιτερότητες, στον δικό σας χαρακτήρα, στον δικό σας μικρόκοσμο. Και, για όνομα του Θεού, μην διαβάζετε βιβλία αυτοβελτίωσης με μεγαλεπίβολους τίτλους “Becoming a billionaire in one month”, “Finding your personal happiness for dummies”, κλπ. Είναι βέβαιο ότι δεν θα σας βοηθήσουν. Σίγουρα θα έχετε παρατηρήσει πως όσα ρούχα πωλούνται με την ταμπέλα “One size fits all”, συνήθως είναι ξεχειλωμένα medium.
- Ο προορισμός του ανθρώπου δεν είναι να γίνει επιτυχημένος, αλλά ευτυχής.
Ιδέα: Προτιμάτε να ακούτε συμβουλές και ιδέες που ανθρώπους που σας φαίνονται ευτυχείς. Ο ευτυχής γνωρίζει το δρόμο για την ευτυχία. Ο δυστυχής απλώς τον φαντάζεται.
- Υπάρχει μια διαχρονική τάση ημών των μεγαλύτερων σε ηλικία να κριτικάρουμε τους νεώτερους. Έγκλημα και λογικό παράδοξο. Κριτική μπορεί να υφίσταται μόνο έναντι των μεσηλίκων και υπερηλίκων, που έχουν ολοκληρώσει τα περισσότερα στάδια ζωής τους. Τον νέο δεν μπορείς να τον κρίνεις, έχει ακόμα όλη τη ζωή μπροστά του. Θα τον κρίνουν τα παιδιά του.
Ιδέα: Κάθε συμβουλή που ξεκινά με τη φράση «Εσείς η νεολαία είστε εντελώς ανίκανοι να…», ή «Εγώ στην ηλικία σου…» είναι μια συμβουλή που κερδίζει επάξια τη θέση της. Στον κάλαθο των αχρήστων.
Περί εκπαιδευτικής κατεύθυνσης
- Αν κάπου στην εφηβεία σας αρχίζετε να συνειδοτοποιείτε ότι μάλλον δεν είστε ο νέος Ντοστογέφσκι, ο εκκολαπτόμενος Λυκουρέζος, ο πολλά υποσχόμενος Φελπς, ο ανερχόμενος Φλέμινγκ, να σας καλωσορίσω στην δεξαμενή του 99,999% του πληθυσμού των εφήβων που νιώθουν ακριβώς το ίδιο.
Σκέψη: Αν ρωτούσε κανείς τους δασκάλους του Αινστάιν στη Δευτέρα Λυκείου, κανείς δε θα μπορούσε να προβλέψει τα επιτεύγματά του. Ούτε άλλωστε και ο ίδιος. Αυτό όμως δε φαίνεται να τον εμπόδισε από το να γίνει ο Αινστάιν.
- Όταν επιλέγετε εκπαιδευτική κατεύθυνση, μη σκέφτεστε με δέσμες ή κατευθύνσεις. Εντοπείστε επαγγέλματα ή δραστηριότητες που σας κινούν το ενδιαφέρον, ακόμα κι αν τα σχετικά ερεθίσματα προέρχονται από ένα βιβλίο, μια συζήτηση ή από μια σειρά στο Netflix. Μόλις τα εντοπίσετε, προσπαθείστε να μάθετε περισσότερα για αυτά. Μετά μιλήστε με κάποιον που ασκεί αυτό το επάγγελμα. Θα δείτε ότι σε αυτήν την αναζήτηση, κάποια στιγμή θα πείτε «Ναι, αυτό το επάγγελμα θα ήθελα να το κάνω κι εγώ».
Ιδέα: Το επάγγελμα το παντρεύεσαι. Πιθανότατα θα απορροφά καθημερινά 8 με 12 ώρες από τη ζωή σας. Αν αφαιρέσουμε 6 ώρες υποχρεωτικού ύπνου, αυτό σημαίνει ότι θα ζείτε με το επάγγελμά σας περίπου το 60% του χρόνου σας. Πιθανότατα περισσότερο από ότι θα περάσετε με τον/την σύντροφό σας. Καλό θα ήταν λοιπόν να ασχολείστε με κάτι που πραγματικά σας αρέσει. Εν ολίγοις, να κάνετε έναν ευτυχισμένο γάμο.
- Η γλώσσα αποτελεί το όριο της σκέψης. Όσο πιο δεινός χειριστής της γλώσσας είναι κάποιος, τόσο μεγαλύτερες δυνατότητες ανοίγονται μπροστά του.
Ιδέα: Προσπαθώ να χειρίζομαι όσο καλύτερα γίνεται τη γλώσσα μου, τόσο στον γραπτό, όσο και στον προφορικό λόγο. Θα εκπλαγείτε από το πόσο θα σας βοηθήσει αυτό, όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο, αλλά και στις φιλικές και ερωτικές συναναστροφές σας.
- Είχα ένα θείο όταν ήμουν μικρός που μας μιλούσε πάντα στην καθαρεύουσα. Άπταιστη καθαρεύουσα. Πολύ γλυκό και γραφικό, αλλά και προβληματικό ταυτόχρονα. Τόσο οι μεγαλύτεροι, όσο πολύ περισσότερο εμείς οι νεώτεροι καταλαβαίναμε ελάχιστα από αυτά που μας έλεγε. Εντούτοις, εκείνος αρνιόταν πεισματικά να αποδεχτεί ότι οι εποχές είχαν αλλάξει και ότι θα έπρεπε να αλλάξει κι αυτός.
Σκέψη: Αν τα αγγλικά και το information technology αποτελούν σήμερα τις νέες παγκόσμιες γλώσσες, δεν νοείται να μην τις γνωρίζετε άψογα.
Περί ζωής
- Βασιστείτε στον πιο σημαντικό άνθρωπο στη ζωή σας: στον εαυτό σας. Οι γονείς και οι φίλοι είναι βέβαιο ότι θα σας βοηθήσουν σε όλη την πορεία ζωής σας, αλλά αυτό δυστυχώς δεν θα υποκαταστήσει ποτέ τη δική σας προσπάθεια.
Ιδέα: Αν πιστεύετε ότι όλα σας τα προβλήματα θα λυθούν αυτόματα, επειδή ο μπαμπούλης είναι ισχυρός, πλούσιος και σας αγαπάει πολύ, λυπάμαι αλλά θα σας απογοητεύσω. Να θυμάστε ότι καμία φάλαινα δε σώθηκε, μόνο και μόνο επειδή δε χωρούσε στο τηγάνι.
- Βρείτε ένα χόμπι που σας ταιριάζει. Δεν έχει σημασία αν θα είναι το διάβασμα, το ποδόσφαιρο, η ζωγραφική, η μαγειρική ή οι κατασκευές.
Σκέψη: Ακόμα κι αν δεν καταφέρετε ποτέ να κάνετε το χόμπι σας δουλειά, το χόμπι θα σας συνοδεύει σε όλη σας τη ζωή, κάνοντας την καθημερινότητά σας πιο ενδιαφέρουσα και πιο φωτεινή.
- Στην αρχαία Σπάρτη τα παιδιά φώναζαν προς τους μεγαλύτερους: Άμμες δε γ’εσόμεθα πολλώ κάρονες (θα γίνουμε καλύτεροι από εσάς).
Βεβαιότητα: Είστε μια γενιά πολύ πιο εξελιγμένη, ευφυής, με πολλές και διαφορετικές προσλαμβάνουσες. Είστε πολύ πιο απαλλαγμένοι από εμμονές, παρελθοντολαγνεία και ιδεοληψίες. Και είμαι σίγουρος: Θα γίνετε καλύτεροι από εμάς.
Τέλος, θα μου επιτρέψετε να προσθέσω και μια – δυστυχώς – συμβουλή προς εμάς του γονείς. Μια συμβουλή που ούτε εγώ την ακολουθώ πάντα, γιαυτό θεωρώ χρήσιμο συχνά – πυκνά να μου την υπενθυμίζω:
Τα παιδιά είναι η ζωή μας, αλλά δεν μπορεί να είναι το νόημα της ζωής μας. Αν νοηματοδοτήσουμε την προσωπική μας ζωή μέσω της ζωής των παιδιών μας, μάλλον προσθέτουμε ένα δυσθεώρητο βάρος στους ώμους τους. Κι όσο και αν οι προθέσεις είναι αγνές – που αυτό μόνο του δε λέει κάτι, άλλωστε τα χειρότερα επακόλουθα έχουν ξεκινήσει από καλές προθέσεις – το αποτέλεσμα πιθανότατα θα είναι απογοητευτικό. Στην προσπάθεια να ομορφύνουμε τη δική μας ζωή, μάλλον θα μουτζουρώσουμε τη δική τους.
Όπως αυτό που λέει ο Χριστιανόπουλος: Σαν να στολίζεις τον ουρανό, με έναν φιόγκο.
————————————————————————————————
Γιώργος Κωνσταντινόπουλος
Τομέας Νομικών και Περιβαλλοντικών Σπουδών
Ο Γιώργος Κωνσταντινόπουλος είναι δικηγόρος στον Άρειο Πάγο με MSc στην περιβαλλοντική πολιτική και διαχείριση από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Πανεπιστήμιο Erasmus Rotterdam. Έχει εργαστεί ως συνεργάτης έρευνας στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσίου Δικαίου και στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Είχε επίσης εργαστεί ως ειδικός εμπειρογνώμονας για το Υπουργείο Εργασίας της Κύπρου, υπεύθυνος για την εναρμόνιση της χώρας με το σύνολο της Κοινοτικής Νομοθεσίας σε θέματα ποιότητας αέρα και ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Υπήρξε επίσης νομικός σύμβουλος για την Γενική Εισαγγελία της Κύπρου για την εναρμόνιση της Κύπρου με την νομοθεσία για την διαχείριση αποβλήτων.
Διαθέτει εμπειρία άνω των 15 ετών ως ειδικός νομικός σύμβουλος σε έργα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχοντας εργαστεί μέχρι σήμερα σε μεγάλο αριθμό ελέγχων και αξιολογήσεων συμμόρφωσης των κρατών-μελών με την σχετική κοινοτική νομοθεσία σε Περιβάλλον, Ενέργεια και Υγιεινή και Ασφάλεια στην Εργασία. Από το 1996 μέχρι σήμερα, έχει εργαστεί σε σημαντικό αριθμό εθνικών και Κοινοτικών περιβαλλοντικών έργων και μελετών, καθώς και έργων της Παγκόσμιας Τράπεζας σε Ελλάδα, Κύπρο, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Λετονία, Γεωργία, Αζερμπαϊτζάν, κλπ. Εργάστηκε επίσης ως non–key legal expert στο Policy and Legal Advice Centre της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Βελιγράδι σε θέματα προετοιμασίας νομοθεσίας και διοικητικών υποδομών για την αέρια ρύπανση.
Σήμερα εργάζεται ως ειδικός εμπειρογνώμονας σε Αξιολογήσεις Συμμόρφωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ως νομικός σύμβουλος για την κατάρτιση του Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων και του Εθνικού Σχεδίου Πρόληψης για το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Είναι υπεύθυνος νομικών υποθέσεων και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της ΜΚΟ ECOCITY καθώς και μέλος των Working Groups του European Environmental Bureau για την ποιότητα αέρα και την βιομηχανία.
